تاریخ مصور جنگ های افغان و انگلیس

وب سایت «نبرد های انگلیس»، حاوی مجموعه ی بزرگی از نقاشی ها و عکس ها از تاریخ نظامی انگلستان است. ارزش تصویری تاریخ، بدون شک با قدرت دید، جای هزاران حرف و کلمه ای را می گیرد که بی نیاز از هنر ترسیم، هرگز و هیچ زبانی، توان انتقال مفاهیم دیداری آن را  ندارد. در سلسله عکس های وب سایت «نبرد های انگلیس»، دو بخش با نام های «جنگ اول افغان» و «جنگ دوم افغان»، نقاشی ها و تصاویر دیدنی و زیبایی دارند که اندکی از آن ها، قبلاً دست به دست شده است. چند تصویر معروف این سلسله، مانند نبرد میوند، پیکر نیمه جان داکتر برایدن و مسیر سربازان انگلیسی در جگدلک، ضمیمه ی تحقیقات و نوشته هایی می شدند که پیرامون تاریخ قرن نوزده ی افغانستان بودند.

  در سایت «نبرد های انگلیس»، در حدود 149 نقاشی و تصویر از افغانان و متجاوزان انگلیسی در افغانستان، وجود دارند. ارزش این تصاویر که نقاشی های آن ها با مهارت صورت گرفته است، خواننده ی افغان تاریخ را کمک می کند؛ در ترسیم رویداد ها، افراد و مناطق، حفظ آن ها را به سهولت به یاد بسپارند.

تاریخ مصور، از زنده گی عصر حجر انسان تا کمال آفرینش نقاشی و تکنالوژی تصویر، راحت ترین شکل دریافت معلومات بوده است. در این میان، توضیح نوشتاری، ارزشمندی این پدیده را به گونه ی مستقیم با توان دیداری، ویژه می سازد، اما سیمایی که با قدرت دید پیوند دارد، ارزش تاریخ سازی مصور را بیشتر کرده است.

در وب سایت «نبرد های انگلیس»، حضور سربازان انگلیسی در قطعات، افسران و صاحب منصبان، آرایش و ساحه ی نبرد، خواننده ی افغان را کمک می کنند؛ رویداد های قرن سیاه نوزده در افغانستان را در جایی که سخن از متجاوزان انگلیسی است، در تمام آرایش فرهنگی و نظامی درک کنند.

مجموعه تصاویر افغانستان در وب سایت «نبرد های انگلیس»، تاریخ مصور متجاوزانی ست که در سرزمین ما، در برابر آبا و اجداد ما جنگیده اند. هرگونه تفسیر و توضیح از وضعیت، آرایش و موقعیت استعمارگران انگلیس در ساحه ی نوشتاری، در جایی که شرح جنگ ها برود، به راحتی تصاویر، موثر نیستند.

تصاویر جنگ اول افغان و انگلیس در پنج بخش با شرح زیر، ترتیب شده است:

First Afghan War

تصاویر جنگ دوم افغان و انگلیس در هشت بخش با شرح زیر، ترتیب شده است:

آلبوم جنگ اول افغان و انگلیس، شامل 39 تصویر است. در میان این تصاویر، نقشه های وضع الجیش انگلیس و مبارزان افغان نیز قرار دارند.

آلبوم جنگ دوم افغان و انگلیس، شامل 110 تصویر است. در میان این تصاویر نیز نقشه های وضع الجیش  انگلیس و مبارزان افغان، قرار دارند.

آلبوم جنگ اول افغان و انگلیس، جنگ کابل جلال اباد

تصاویر آلبوم جنگ دوم و افغان و انگلیس

تصاویر آلبوم جنگ دوم و افغان و انگلیس، شامل نبرد علی مسجد، کوتل پیوار، نبرد فتح آباد، نبرد چهار آسیاب، نبرد کابل در سال 1879، نبرد احمدخیل، نبرد میوند و نبرد کندهار اند.

فکر می کنم روایت تصویری جنگ های افغان و انگلیس با آن که از ساخته های هنر خارجی ست، اما متمم خوبی ست که تاریخ افغانستان را در متن، ماهیت، حاشیه و زمینه ی آن با سهولت های دیداری، به فهم بیشتر می رساند. در این تصاویر که بخش عمده ی آن ها نقاشی اند، تنوع حضور نظامی انگلیس با قطعاتی از گورکه ها و غیر انگلیسی ها، لباس، پیاده نظام، سواره نظام، ابزار نظامی و میدان جنگ، خواننده ی افغان را با ترسیم فضای تنازع در بیش از یک و نیم قرن قبل می برد.

روایت تاریخی، اگر از چیره گی قلم مورخ صورت گیرد، عطش خواننده را برآورده  می کند، اما عموماً چنین ویژه گی (نگارش خوب)، بسیار اندک است.

در تجربه ی تاریخ نگاری، تداخل، طرف بودن و اغراض، از ارزش بسیاری از آثار تاریخی کاسته اند. در کنار این، بعضی از روایت های تاریخی با ماهیت ثبت رویداد ها، از تحلیل تاریخی و پاسخ به چرا ها عاجز اند. نبود دید وسیع و آشکار از تصویر تاریخ، مشکل دیگری ست که عموماً در تاریخ نگاری غیرحرفه یی به ظهور می رسد. در چنین حالی، تواریخ مصور، با ارزشمندی قدرت دید، معانی مختلفی را منتقل کرده اند که در تواریخ غیرحرفه یی، روایت نوشتاری آن ها، خلای بزرگ برجا می گذارد.

 در مجموعه ای که در برابر بیننده ی افغان قرار می گیرد، صورت واضح از تاریخی رونما می شود که تاریخ افغانستان در تجربه ی تقابل با گونه ی دیگری از مهاجمان بود که در گذشته ی تاریخی خویش، شناختی از آنان نداشتند. متجاوزان اروپایی با آرایشی که در منطقه نو بود، صورت فرهنگی مردمانی را نیز نشان می دهند که در نقاشی های      مجموعه ی وب سایت «نبرد های انگلیس»، تنوع رنگ آن، برجسته است.

تذکر این نکته مهم است که اکثر رویداد های مهم تاریخ معاصر افغانستان، به ویژه در چند قرن اخیر، ماهیت، هویت، شرح تقابل، تنازع، زنده گی و فرهنگ مردم ما را به نام «افغان» ثبت و ضبط کرده اند. وضاحت تاریخی نام افغان در تاریخ معاصر افغانستان در رشته های انبوه، تمام هستی گذشته ی کشور و مردم ما را دربر گرفته است.

در سالیان اخیر که موج جهالت تحریف تاریخ تعمیم می یابد و کشور های مختلفی در جهت افغان ستیزی سرمایه گذاری می کنند، کوشش های زیادی صورت گرفته اند تا مشخصه ی افغانی تاریخ معاصر افغانستان را به نام «خراسان» حذف کرده یا با انتقال آن به دوره ی امیر عبدالرحمن خان، از عمق تاریخی، ساقط کنند.

 یافت منابعی که گذشته ی مردم ما را با نام افغان، قید کرده اند، اهمیت دیگری ست که در پهلوی تاریخ تنازع و ماضی، خوانده می شود.

نام افغان در تمام رویداد های چند قرن اخیر، با دربرگیری همه گانی، شرح حال مردمان این کشور بوده است. در این روایت، تفکیک افغانی و غیر افغانی زیادی نداریم. در جنگ های افغانان با استعمارگران انگلیس، در تمام موارد تنازع، ثبت تاریخی، هویت همه شمول مردمی را محرز می کند که در میدان های جنگ- از اقوام مختلف، اما به نام افغان با متجاوزان انگلیسی جنگیده اند.

مجموعه ی تصویری وب سایت «نبرد های انگلیس» نیز ماجرا های رویارویی گذشته گان ما با انگلیس را از هر قوم و منطقه ای که بوده است، در کلیت نبرد با افغانان، تعریف کرده است.

یاد ما نرود که این وضاحت تاریخی و ژرف (هویت افغان)، بارزترین نوع هویت مردمان این مملکت است که در چند قرن اخیر، در تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، طرف خارجیان شناخته می شدند. در زمان حضور انگلیس در افغانستان، تنازع آنان با مردم ما، فقط یک طرف را بسیار می شناخته است: افغانان.

یادآوری:

از طریق لینک زیر، وارد وب سایت «نبرد های انگلیس» شوید و در فهرستی که در طرف چپ قرار دارد، دو بخش مربوط افغانستان با نام های «نبرد اول افغان» و «نبرد دوم افغان» را دریابید. 149 تصویر این دو بخش با مشخصات واضح، تنظیم شده اند.