افغانستان در نشر و پخش مراسلات پستی سابقه یکصد و پنجاه ساله دارد. اولین تکت پستی در عصر امیر شیرعلی خان در سال ۱۸۷۱ با علامت کلهء شیر که برروی کاغذ سفید با نگارش (محصول چاربارخانه دارالسلطنه کابل) به نشر رسید که با ارائه این تمبر افغانستان توانست شامل اتحادیهء پستی جهانی گردد. این تمبر همین اکنون در در موزیم بریتانیا موجود است که قیمت جهانی آن معادل یکهزار و سیصد پوند انگلیسی میباشد.
امیر شیر علیخان برای انکشاف بیشتر امور پستی به تاسیس یک پسته خانه در بالا حصار بنام ((چابارخانه)) و پسته خانه های دیگر در شهر های بزرگ تاسیس نمود. در آن عصر مکاتیب دولتی و شخصی بصورت راجستر به وزن یک مثقال و دو مثقال پذیرفته شده و خدمات پستی صورت می گرفت. قیمت هر تکت پستی یک شاهی معادل سکه همان زمان بود، مکاتیب دولتی با نگارش کلمه فوری و ضروری روی پاکت بطور فوق العاده قابل پذیرش بود. پسته ها از طریق پسته رسان های اسب سوارکه ((چاربار)) نامیده می شدند انتقال می گردید ولی ارتباط پستی بین کشور ها برقرار نشده بود.
در سال ۱۸۲۹ میلادی مطابق ۱۲۷۱ در عصر امیر حبیب اله جریان پستی بصورت منظم برقرار شد . در این زمان یک پسته خانه ابتدائی در قسمت بیرونی سمت جنوبی ارگ تاسیس شد و همزمان به صدور نشر سی وشش نوع تکت پستی مختلف به قیمت های جداگانه مورد استفاده قرارداده شد، تکت های آن زمان رد کاغذ های نازک و رنگه به طبع می رسید و مکاتیب دولتی بدون تکت پستی با علایم مخصوص بدون پرداخت در پسته خانه پذیرفته می شد.
در سال ۱۲۷۱ امور پست انکشاف بیشتری نمود، در تعداد پسته خانه ها و خطوط پستی و حرکت مراسلات و انواع ارسالات افزایش بعمل آمد. تکت های پستی متنوعی بنام پست کارت ، نامه، پارسل نشر می شد وادارهء پستی را که به نام (داک خانه) یاد می نمودند . یک داک خانه موسوم به ((داک خانه دولت خداداد افغانستان)) در شهر پشاور تاسیس شد که مراسلات خارجی مملکت از آنجا به خارج انتقال می شد.
اجرای امور پستی تا سال ۱۹۱۷ میلادی مطابق ۱۹۲۶ شمسی به همین منوال ادامه داشت. در عصر امیر امان اله خان ۱۹۸۱ میلادی جریان امور پستی به انکشافات بیشتری نایل آمد، چنانچه یک اداره انتقال ووارسی امور مخابروی و یک مدیریت عمومی پست و تیلگراف و تیلفون در چوکات وزارت امور داخله کشور به کار آغاز نمود ودر هر ولایت افغانستان به تاسیس یک داک خانه اقدام شد . مراسلات عادی در غرفه جات مختلف داک خانه ها پذیرفته شده و توسط داکی های سوار و پیاده به پسته های فوق العاده انتقال می شد. یکی از همین داک خانه ها در محل ادارات دولتی چارباغ در نزدیکی قلعه اختیارالدین اعمار شده بود من از نزدیک دیده بودم چه در همان محل مدتی به عنوان محل رهایشی زندگی می نمودیم.
داک خانه در وسط بشکل کوتی در شش اتاق بااورسی های قدیم کشی با یک دهلیز کلان در وسط اعمار شده بود. پنجره ء در مقابل دهلیز کلان وجود داشت که مردم از همان پنجره آهنی مراسلات خودرا تحویل می نمودند. محلی بنام طویله هم برای چهارپایان ساخته شده بود. در قسمت مقابل تعمیر باغچه های بزرک با درختان انار بود و جوی آب روان بود. آطراف داک خانه با دیوار های بلند که دارای طاق نما ها بود احاطه شده بود و دروازهء آن آنقدر بزرگ بود که اسب و شتر به آسانی وارد داک خانه شده می شده. با تاسف این داک خانه از طرف دولت وقت به یکی از صاحبمنصبان نظامیان اهالی ولایت فراه فروخته شده بود و او آنرا به اشخاص دیگری فروخت و آنها بعداز تخریب آنرا برای خود حویلی نشمین ساختند و سرانجام آن حویلی ها به مارکت تبدیل شد.
بعد از عصر امان الله خان دردوره های تاریخی دیگر چون عصر شاهان و جمهوری های بعدی دولت به اعمار پسته خانه های عصری در سراسر ولایت اقدام نموده است و تکت های پستی زیادی همه ساله به مناسبت های مختلف طبع و نشر می شود. ما همین اکنون میتوانیم از موزیم پستی خوب در تعمیر وزارت مخابرات افغانستان بازدید نمائیم.
دردوران خدمت خوددر وزارت مخابرات در سال ۱۹۸۵ برای سپری نمودن یک کورس احصائیه پستی جهانی از طریق اداره ء انکشافی سازمان ملل متحد (UNDP) در بنکاک مرکز تایلند اعزام شده بودم ودر پسته خانه های مرکزی بنکاک بطور عملی هم کار نمودم به همین لحاظ موضوع پست و پسته خانه برایم بیشتر دلچسپ میباشد. باذکر مراتب فوق خوشبختانه افغانستان روند تکاملی خودرا در ساحهء پست موفقانه موفقانه پیموده است، بادرنظرداشت این جهان پهناور ، افغانستان همچنان همین اکنون از تکنالوژی پیشرفته در ساحه پست و مخابرات برخوردار شده است. تسهیلات زیادی در سیستم تبادله و انتقال مراسلات و ارسالات پستی فراهم شده واین کشور توانسته تدابیر مشخص رادرعرضهء تبادله و انتقال به مشتریان عرضه نماید.
منبع: افغانستان در آئینهء تصویر. نصرالدین سلجوقی خزان ۱۳۹۴ انتشارات احراری