تاریخچه
اولین سرود ملی افغانستان در زمان سلطنت امان‌الله شاه، پس از استقلال افغانستان در ۱۹۱۹ در سال ۱۹۲۶ میلادی ساخته شد. این سرود فقط یک قطع موسیقی بدون کلام بود.این سرود به «سرود امانی» معروف بود و آهنگساز آن رجب بیگ ترکی بود.
در زمان سلطنت حبیب‌الله کلکانی در سال ۱۹۲۹ سرود ملی وجود نداشت.
در زمان سلطنت محمد نادرخان در سال‌های ۱۹۳۳ مارش عسکری ای ساخته شد که مثل سرود ملی از آن استفاده می‌شد.
سرود ملی افغانستان در دورهٔ محمدظاهر شاه
در زمان پادشاهی محمد ظاهر شاه نغمه‌ای به زبان فارسی به نام «سلام شاهی» به گونهٔ سرود ملی کاربرد داشت. این سرود میان سال‌های ۱۹۴۳ و ۱۹۷۳ رسمیت داشت. محمد مختار شعر آن را سرود و محمد فرخ آهنگ آن را ساخت.
ای شاهِ غیور و مهربانِ ما
هستیم از جان مطیعِ شما
ما فرزندانِ توییم
ما فداکارِ توییم
ای شاهِ ما
ای شاهِ ما
ای شاهِ ملت خواهِ ما
سرود ملی افغانستان در دورهٔ داود خان
سرایندهٔ این سرود عبدالرؤف بینوا و آهنگساز آن عبدالغفور برشنا می‌باشد. متن آن این چنین است:
څو چی دا ځمکه اّسمان وی
څو چی دا جهـان ودان وی
څو چی ژوند پر دی جهان وی
څو چی پاتی یو افغان وی
تل به دا افغـانستان وی
تل دی وی افغـان ملـت
تل دی وی جمـهـوریت
تل دی وی ملـی وحدت
تل دی وی افغان ملت جمهوریت
تل دی وی افغان ملت جمهوریت
ملی وحدت ملی وحدت
سرود ملی افغانستان حکومت‌های کمونیستی
پس از کودتای هفت ثور ۱۳۵۷، سرود ملی تغییر کرد. سرود ملی این دوره به زبان پشتو بود که توسط سلیمان لایق سروده شده بود و آهنگساز آن جلیل زلاند بود. متن این سرود از این قرار است:
گرم شه، لا گرم شه
ته‌ای مقدس لمره!
ای د آزادی لمـره
ای د نیکمرغی لمره
موږ په توپانونو کی
پری کړه د بری لاره
هم د تورو شپو لاره
هم د رڼایی لاره
سره د سربازی لاره
پاکه د وروری لاره
دا انقـلابی وطن
اوس د کارگرانو دی
دغه د زمرو میراث
اوس د بزگرانو دی
تیـر شو د ستم دور
وار د مزدورانو دی
موږ په نړیوالو کی
سوله او وروری غواړو
موږه زیارایستونکو ته
پراخه اّزادی غواړو
موږ ورته ډوډی غواړو
کور غواړو، کالی غواړو!
این سرود ملی تا پایان حکومت نجیب‌الله در سال ۱۳۷۱ استفاده می‌شد.
سرود ملی افغانستان در زمان حکومت مجاهدین
پس از سقوط کمونیستان و با به قدرت رسیدن مجاهدین، سرود ملی افغانستان تغییر نمود. سرود ملی افغانستان در زمان حکومت مجاهدین به زبان فارسی بود که شعر آن را داود فارانی سروده بود.
سرود ملی افغانستان در زمان مجاهدین:
قلعهٔ اسلام قلب آسیا جاودان، آزاد خاک آریا
زادگاه قهرمانان بزرگ سنگر رزمنده مردان خدا
الله اکبر الله اکبر الله اکبر
تیغ ایمانش به میدان جهاد بند استبداد را از هم گسست
ملت آزادهٔ افغانستان در جهان زنجیر محکومان شکست
الله اکبر الله اکبر الله اکبر
در خط قرآن نظام ما بود پرچم ایمان به بام بود
هم‌صدا و همنوا و همزبان وحدت ملی مرام ما بود
الله اکبر الله اکبر الله اکبر
شاد زی آزاد زی آباد زی ای وطن در نور قانون خدا
مشعل آزادگی را برفراز مردم برگشته را شو رهنما
الله اکبر الله اکبر الله اکبر
سرود ملی افغانستان در دورهٔ طالبان
پس از روی کار آمدن حکومت طالبان در کابل آنان سرود ملی را تغییر دادند. متن زیر بخشی از این سرود است.
ساتو یې په سرو وينو، دا د شهیدانو کور
دا د باتورانو کــور
ستا کاڼي او بوټي ټول، موږه ته لعلونه دي، وينه پرې توی سوې ده سره لکه ګلونه دي
کلی څوک نيولای سي دا دی د زمريانو کور
دا د باتورانو کــور
تابه تل ازاد ساتو څو چي ژوندون زموږ، ستا تاريخ به ياد ساتو څو چي وي ژوندون زموږ
دې کي به بازان اوسې دا دی د بازانو کور
دا د باتورانو کــور
ای ګرانه وطن زما ځار شمه له تانه زه، ای ښايسته چمن زما ځار مه له تا نه زه
خلاص که له انګرېز نه وو شو د اورسانو ګور
دا د باتورانو کــور
ډېري ککرۍ ګوره پاتي د روسانو شوې، شنډي د هر يو دښمن واړه ارزوګاني شوې
هر چاته مالوم شولو دا د افغانانو کور
دا د باتورانو کــور
قانون اساسی جدید افغانستان که در سال ۲۰۰۴ توسط لویه جرگه بتصویب رسید، حکم می‌نماید که سرود ملی باید به زبان پشتو که یکی ازدو زبان‌های رسمی کشور و زبان قوم پشتونها تشکیل می‌دهند باشد، همین‌طور درقانون اساسی آمده‌است که ضمن نام‌های ملیتهای بزرگ باید کلمات الله اکبر نیز در سرود ملی جدید گنجانیده شود.
سرود ملی جدید افغانستان که تصنیف آن توسط عبدالباری جهانی سروده شده و آهنگ آن را ببرک وسا که فعلاً رهبر آرکستر سمفونی کشور آلمان است ساخته و در ماه مه سال ۲۰۰۶ میلادی در شهر برلین ثبت شد که خوانندگان آن عبدالوهاب مددی، صادق فطرت (ناشناس) پیکر افسانه، حسین ارمان، مشعل ارمان، شهنا و دو، سه هنرمند جوان دیگر می‌باشند. اصل متن این سرود به زبان پشتو سروده شده‌است که در آن اسامی برخی از اقوام ساکن افغانستان چون بلوچ‌ها، ازبک‌ها، پشتونها، هزاره‌ها، ترکمن‌ها، تاجیک‌ها، عرب‌ها، گوجرها، پامیری‌ها، نورستانی‌ها، براهویی‌ها، قزلباش‌ها، ایماق‌ها، و پشه‌ای‌ها ذکر گردیده‌است.
متن سرود:
دا وطن افغانستان دی دا عزت د هر افغان دی
کور د سولی کور د توری هر بچی یی قهرمان دی
دا وطن د ټولو کور دی د بلوڅو، د ازبکو
د پښتون او هزاره وو د ترکمنو، د تاجکو
ورسره عرب، ګوجر دی پامیریان، نورستانیان
براهوی دی، قزلباش دی هم ایماق، هم پشه یان
دا هیواد به تل ځلیږی لکه لمر پرشنه آسمان
په سینه کی د آسیا به لکه زړه وی جاویدان
نوم د حق مو دی رهبر وایو الله اکبر وایو الله اکبر
ترجمه دري سرود ملي:
این کشور افغانستان است این (کشور) عزت هر افغان است
خانهٔ صلح، خانهٔ غیرت هر فرزندش قهرمان است
این کشور خانهٔ همه است از بلوچ، از ازبک
از پشتون و هزاره از ترکمن و تاجیک
هم عرب و هم گوجر پامیری‌ها، نورستانی ها
هم براهویی و هم قزلباش هم ایماق و هم پشٌه‌ای ها
این کشور همیشه تابان خواهد بود مثل آفتاب در آسمان کبود
در سینهٔ آسیا مثل قلبی جاویدان
نام حق است رهبر ماست میگوییم الله اکبر، میگوییم الله اکبر